از میان این طرح‌ها و نقشه‌های پرشمار، برخی شهرت و آوازه بیشتری یافته‌اند و صاحب‌نظران به‌منظور آسان کردن شناخت این طرح‌ها از دسته‌بندی‌های متفاوتی بهره برده‌اند که دسته‌بندی 19گانه زیر از معروفترین آنهاست:
گروه ۱- طرح‌های آثارباستانی و ابنیه اسلامی
این گروه شامل تمام طرح‌هایی است که از نقوش و اشکال تزیینی بناها، عمارات و کاشیکاری‌های آنها گرفته شده است. طراحان فرش در برخی از طرح‌های اصلی نقوش این بناها بنابر سلیقه خود تغییراتی را انجام داده اما ساختار و تشابه اصلی طرح فرش با طرح اصلی بنا کاملاً حفظ شده‌است. معروفترین طرح‌های این گروه عبارتند از: گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان، مسجد امام اصفهان، تخت جمشید شیراز، طاق بستان و مسجد جامع اصفهان.
گروه ۲- طرح‌های شاه‌عباسی
کاربرد مکرر و متنوع گل معروف شاه عباسی در این طرح‌ها موجب این نامگذاری بوده است. گل‌های شاه عباسی به همراه بندهای ختایی و گاه تلفیقی با اسلیمی‌ها، انواع مختلفی از نقوش فرش را ایجاد می‌کنند. برخی از انواع طرح‌های این گروه عبارتند از: شاه عباسی لچک ترنج، شاه عباسی افشان، شاه عباسی درختی، شاه عباسی شیخ صفی، شاه عباسی جانوری و شاه عباسی هفت رنگ.
گروه ۳- طرح‌های اسلیمی
الگوی اصلی این طرح‌ها بر پایه گردش منظم و نقوش اسلیمی است. طرح‌های اسلیمی دارای انواع و اشکال مختلفی است که خود مورد طبقه یندی قرار می‌گیرد. از معروفترین آن می‌توان به اسلیمی دهان اژدها (دهن اژدری) اشاره کرد. انواع دیگر عبارتند از: اسلیمی بندی، اسلیمی افشان، اسلیمی کهکشانی و اسلیمی لچک و ترنج.
گروه ۴- طرح‌های اقتباسی
اغلب طرح‌های این گروه شباهت زیادی به طرح‌های فرش مناطق مرزی ایران و کشورهای همسایه دارد. ایرانیان با استفاده از هوش و هنرمندی خود تغییراتی در آنها به وجود آورده‌اند. به همین علت به طرح‌های اقتباسی معروف‌اند. مانند طرح‌های معروف به قفقازی و طرح‌های اقتباسی گوبلنی.
گروه ۵- طرح‌های افشان
اشکال و اجزای تشکیل‌دهنده بیشتر طرح‌ها به صورت پیوسته و بدون انقطاع ترسیم می‌شود در حالی که در طرح افشان اجزای تشکیل‌دهنده طرح به‌صورت پراکنده و جدا از هم ولی با فاصله منظم از یکدیگر طراحی می‌شوند. در این طرح همهٔ بند و گل و برگ‌ها در متن فرش به صورت افشان و پراکنده بوده و گل و برگ‌ها لزوماً دارای قرینه نیستند. معروفترین این طرح‌ها عبارتند از: افشان دست گل، افشان شاخه پیچ، افشان اسلیمی، افشان شاه عباسی و گل‌فرنگ.
گروه ۶- طرح‌های واگیره‌ای (بندی)
هنگامی که جزء کوچکی از طرح در متن فرش در جهات طولی و عرضی تکرار شده و به وسیلهٔ گیره به یکدیگر متصل شوند، به طرح بندی نامیده می‌شود. معروفترین این طرح‌ها عبارتند از: بندی اسلیمی، بندی خشتی، بندی ترنج دار، بندی شیر و شکری، بندی شاخه گوزنی، بندی دسته گلی، بندی میناخانی یا ورامین.
گروه ۷- طرح‌های بته‌ای (بته جقه)
از طرح‌های معروف و موفق در طرح قالی است که افزون بر ایران در هندوستان نیز رواج دارد. اندازهٔ بته‌ها متفاوت است. گاه آنچنان بزرگ است که چند بته برای کل فرش کافی است ولی در بیشتر موارد بته‌ها با اندازه‌های کوچک در ردیف‌های موازی در متن فرش یا در حاشیهٔ قالی دیده می‌شوند. گاهی به سبک شکسته و گاهی به سبک منحنی ترسیم می‌شوند. معروفترین طرح‌های بته‌ای عبارتند از: بته جقه یا مادر و بچه، بته ترمه، بته سرابندی، بته افشار، بته قلمکار اصفهان، بته کردستانی یا هشت پر، بته خراسان و بته میری.
گروه ۸ – طرح درختی
اشکال درختان و شاخ و برگ و بوته‌ها، عناصر اصلی این طرح هستند. گاه در میان شاخ و برگ درختان، حضور پرندگان و در پایین طرح حیوانات وحشی در حال چرا و استراحت دیده می‌شود. به این‌گونه طرح‌ها، طرح درختی حیوان‌دار گویند. اگر در طرح، شکارچیان در حال صید باشند، طرح درختی شکارگاه نامیده می‌شود. اگر میانهٔ فرش دارای برکهٔ آب با رنگ فیروزه‌ای باشد، طرح را درختی سبزی‌کاری یا آب‌نما گویند.
گروه ۹- طرح‌های ترکمن
طرح‌های ترکمن درگروه نقوش هندسی قرار دارند و به صورت ذهنی بافته می‌شوند. معروفترین طرح‌های ترکمن در ایران عبارتند از غزال گز، قاشقی، آخال، چهار فصل و یموت.
گروه ۱۰- طرح‌های شکارگاهی
بنیاد اصلی این طرح‌ها نمایش صحنه‌های شکار و شکارگاه است. به نحوی که در قسمت‌های مختلف طرح یک سوار کار با وسیله‌ای همانند تیر و کمان یا نیزه مشغول شکار آهو یا سایر جانوران است.
گروه ۱۱- طرح‌های گل فرنگ
کلیه طرح‌های این گروه بر مبنای گل‌های رنگارنگ چند پر، گلدان‌های فرنگی و گل‌های طبیعی به ویژه گل رز با رنگ‌های بسیار روشن نظیر زرد، آبی و سرخ تصویر می‌شوند. انواع طرح‌های گل فرنگ عبارتند از: گل فرنگ بیجار، گل فرنگ دسته گلی، گل فرنگ دسته گلی، گل فرنگ گل و بلبل، لچک و ترنج گل فرنگ، افشان گل فرنگ و گل‌فرنگ مستوفی.
گروه ۱۲ – طرح‌های قابی (خشتی)
متن فرش با اشکال هندسی، مربع و لوزی، شبکه بندی می‌شود و در داخل هر یک از این خانه‌ها نقش‌مایه‌هایی از قبیل گلدان گل، بته، شاخهٔ گل، درختانی مانند سرو و بید، پرندگان و… به‌طور مجرد ترسیم می‌شوند. هر خانه از لحاظ شکل و محتوا از خانهٔ مجاور متمایز است، این طرح‌ها را قاب‌قابی یا قاب خشتی می‌نامند. در این طرح متن قالی دارای چند ضلعی‌های منظم و غیر منظم است. از معروفترین طرح‌های آن می‌توان به قاب قرآنی، قاب بختیاری، قاب تصویری و قاب اسلیمی اشاره کرد.
گروه ۱۳- طرح‌های گلدانی
شکل گلدانی مزین به شاخه‌های گل، عنصر اصلی و غالب طرح است. اندازه‌های گاهی بزرگ و واحد گاهی کوچک با ردیف‌هایی موازی تمامی فرش را پوشش می‌دهد. گروه‌های فرعی عبارتند از: گلدانی محرابی، گلدانی ظل السلطان (گل و بلبل)، گلدان حاج خانمی، گلدانی ستونی و گلدان تکراری.
گروه ۱۴- طرح ماهی درهم
درون‌مایه تشکیل دهندهٔ این طرح نقش ماهی را به یاد می‌آورد. طرحی سرچشمه گرفته از شرق ایران که به مرور گسترش یافته و در خراسان، کردستان و اراک مورد توجه است. گروه‌های فرعی این طرح عبارتند از: ماهی هراتی، ماهی فراهان، ماهی زنبوری، ماهی کردستان و ریزه ماهی.
گروه ۱۵- طرح‌های محرابی
عنصراصلی در این گروه یادآور محراب است. مکانی که در مساجد، مکان نماز گزاردن امام جماعت است. در این طرح‌ها معمولاً محراب را با تزییناتی از قبیل قندیل، گلدان و حتی درختچه‌های کوچک می‌پوشانند و گاه دو طرف محراب را با ستون‌های بزرگی که سقف محراب بر روی آن قرار دارد نشان می‌دهند. انواع طرح‌های این گروه عبارتند از: محرابی قندیلی، محرابی گلدانی و محرابی درختی.
گروه ۱۶- طرح‌های محرمات
در این طرح تمام متن فرش از جهت طولی به ردیف‌های موازی تقسیم شده و داخل این ردیف‌ها با نگاره‌هایی همچون بته جقه، انواع اسلیمی یا ختایی و گل و برگ‌های دیگر انباشته می‌شود. در واقع متن فرش به صورت راه راه است .محرمات بته جقه‌ای معروفترین طرح این گروه است.
گروه۱۷- طرح‌های هندسی
همه نقوش در این طرح از اشکال هندسی است و با استفاده از خط‌های زاویه دار ساخته می‌شوند. مانند: هندسی کف ساده، هندسی جوشقان، هندسی خاتم شیراز، هندسی لچک و ترنج و هندسی قابی.
گروه ۱۸ – طرح‌های ایلی و عشایری
این طرح‌ها عموماً توسط عشایر ایران بافته می‌شوند و اغلب نگاره‌ها و تزیینات طرح برگرفته از ذهن قالیبافان است. قرینگی در طرح معنایی ندارد. سادگی و عدم قرینه کاری نقوش از عوامل اصلی زیبایی، تازگی و بدیع بودن طرح‌های این گروه است.
گروه ۱۹ – طرح‌های تلفیقی
این طرح‌ها به مرور زمان وبا ادغام شدن طرح‌های مختلف به وجود آمده‌اند. برخی از طرح‌های تلفیقی به علت تلفیق زیبا و صحیح نقوش مختلف از جذابیت بالایی برخوردارند. گونه‌های مختلفی از طرح‌های تلفیقی را می‌توان نام برد مانند: لچک و ترنج تلفیقی، تلفیقی دسته گلی، تلفیقی گل فرنگ و تلفیقی هندسی.
گروه ۱۹ – طرح‌های معاصر
در دوره اخیر طرح‌های بدیع و متفاوتی به دنیای فرش‌های ایرانی راه یافته‌اند که از آنها به طرح‌های مدرن نیز یاد می‌شود.
