رئیس هیئت مدیره شرکت فرش آستان قدس رضوی با تبیین وضعیت کنونی تولید و تجارت فرش دست‌باف ایران به برخی از مطالبات و انتظارات جامعه فرش از دولت جدید پرداخت.
حمید کارگر با اشاره به کاهش شدید صادرات فرش در چند سال اخیر گفت: شوربختانه در افت صادراتی رکورد زده‌ایم(!) و در حالی‌که در سال 96 بیش از 426 میلیون دلار صادرات فرش داشتیم، این عدد در سال 99 به 72 میلیون دلار تنزل یافت که کمترین میزان صادرات در چند دهه اخیر است.
وی ادامه داد: این کاهش شدید و ناگوار در شرایطی رخ داده که رونق و جهش تولید در دستور کار بوده و در وضعیت نامطمئنِ درآمدهای نفتی، توسعه صادرات غیرنفتی مدنظر قرار داشته است. به بیان دیگر به جای توجه بیشتر به مشهورترین قلم از صادرات غیرنفتی کشور و تسهیل در مسیر تولید و صادرات آن، شاهد نقصان فراوان در این بخش بوده‌ایم.
این مدرس دانشگاه در بیان علل کاهش صادرات فرش گفت: اولین متهم در این زمینه تحریم بدخواهانه و توجیه‌ناپذیر از سوی آمریکا و ممنوعیت ورود فرش ایرانی به بزرگترین بازار مصرف آن یعنی آمریکاست اما متهمان دیگری نیز وجود دارند که با کلیدواژه‌هایی همچون «خودتحریمی» و «بی تدبیری» شناخته می‌شوند.
کارگر در توضیح اینکه چرا فقط تحریم را عامل کاهش شدید صادرات فرش نمی‌داند گفت: فرش ایرانی در دوره‌های تاریخی دیگری از جمله پیش از برجام نیز با تحریم آمریکا مواجه بوده است اما در همان شرایط هم میزان صادرات از میانگین 300 میلیون دلاری پایین‌تر نیامد. بنابراین تحریم فقط یک عامل است که در کنار عواملی مانند مقررات سختگیرانه و متناقض داخلی، موانع متعدد در مسیر صادرات، رشد تصاعدی قیمت مواد اولیه، سخت‌گیری‌ها و مانع‌تراشی‌های بیمه‌ای و مالیاتی، نبود مشوق‌ها و حمایت‌ها و فقدان تبلیغات و بازاریابی قرار گرفته است.
رئیس پیشین مرکز ملی فرش ایران درباره انتظارات فعالان فرش کشور از دولت جدید گفت: جامعه فرش کشور و پرجمعیت‌ترین بخش آن یعنی قالیبافان از مظلومترین و نجیب‌ترین اقشار جامعه هستند که با وجود فراوانی در تعداد، از تریبون‌های قوی و اثرگذار بهره‌مند نیستند و در نتیجه صدا و پیامشان اغلب به گوش مسئولان نمی‌رسد.
دکتر حمید کارگر با بیان نمونه‌ای از مطالبات قالیبافان کشور به ماجرای حذف ردیف اعتباری بیمه این قشر اشاره کرد و گفت: شاهد هستیم که با آنکه قانونی ویژه بیمه تأمین اجتماعی قالیبافان وجود دارد، در اجرای این قانون و در تأمین اعتبار آن اتفاق مثبتی رخ نمی‌دهد.
وی ادامه داد: چندین سال است که سازمان برنامه و بودجه کشور از پذیرش قالیبافان جدید و تأمین اعتبار لازم برای اجرای کامل قانون سر باز می‌زند و متأسفانه مجلس شورای اسلامی هم علی‌رغم همه شعارها و وعده‌هایی که برای حمایت از هنر- صنعت فرش کشور داده می‌شود و علی‌رغم فعالیت فراکسیون فرش و صنایع دستی، هیچگاه در بررسی لوایح بودجه و افزایش اعتبار این بخش موفق نبوده است و بدتر آن که در لایحه بودجه امسال، مجلس همان اعتبار حداقلی پیش‌بینی شده از سوی دولت را هم حذف کرد و به تبصره‌های توأم با اما و اگر بودجه انتقال داد.
عضو انجمن علمی فرش ایران ادامه داد: طبیعی است که افزایش چتر حمایتی و پوشش‌های بیمه‌ای از بدیهی‌ترین خواسته‌های فعالان فرش کشور از دولت جدید باشد و در کنار آن تسهیل در مسیر تجارت و صادرات را نباید از یاد برد. در نظر داشته باشیم که کاهش صادرات به معنای کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش تولید خواهد بود و کم شدن میزان تولید هم معنایی جز بیکار شدن قالیبافان نخواهد داشت.
رئیس هیئت مدیره شرکت فرش آستان قدس رضوی توجه درخور به هنر- صنعت فرش دست‌باف را از دیگر انتظارات جامعه فرش دانست و گفت: رونق بخشیدن به فروش داخلی فرش دست‌باف با ابزارهایی همچون ارایه تسهیلات خرید به شهروندان، استفاده از ابزارهای حفظ و گسترش بازارهای خارجی همچون نمایشگاه‌های برون‌مرزی و تبلیغات، کاستن از مقررات سختگیرانه موجود در برابر صادرکنندگان فرش ایرانی که مانعی بازدارنده تلقی می‌شود، کنترل بهای مواد اولیه و ممانعت از رشد تصاعدی قیمت‌ها، کاستن از تعرفه‌های گمرکی در واردات مواد اولیه و توجه ویژه در وزارت صمت به نهاد متولی فرش کشور یعنی مرکز ملی فرش ایران و تقویت ثبات و اقتدار این مرکز در کنار انتخاب مدیرانی که به جای آزمون و خطا و دور از شعارزدگی، درد فرش را بشناسند نیز از جمله انتظارات جامعه فرش از دولت سیزدهم خواهد بود.
حمید کارگر ادامه داد: سخنی گزاف نیست اگر بگوئیم جامعه فرش کشور خسته و دلزده هستند. چشم و گوششان از وعده‌های نافرجام و شعارهای بی‌نتیجه پر شده‌است. وقتی ماحصل این وعده‌ها و شعارهای دهان پُرکن کاهش شدید صادرات و سختی و دشواری تولید و تنگناهای معیشتی شده است، باید به جای دادن وعده‌های جدید، عمل کرد و پشتیبان این هنر- صنعت کهن بومی بود تا آیندگان برند ارجمند فرش ایران «پرشین کارپت» را تنها در موزه‌ها نجویند.
(این گفتوگو در تاریخ 27 تیرماه 1400 در پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه ایران کالا منتشر شده است)
