برچسب: وزارت میراث فرهنگی

معاون هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صمت گفت: تا ایجاد ساختار مناسب در وزارت میراث فرهنگی، مرکز ملی فرش در وزارت صمت استقرار خواهد داشت.

به گزارش شاتا، سید مهدی نیازی در نشستی با فعالان هنر- صنعت فرش دست‌باف گفت: فرش دست‌باف ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و بازتابی از تاریخ و میراث فرهنگی کشور و متأثر از فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی است و خاستگاه اصلی آن ایران است.

وی افزود: فرش دست‌باف اهمیت اساسی در اقتصاد بخش قابل توجهی از خانوارهای کشور داشته و سهم عمده‌ای در بازار جهانی، صادرات غیرنفتی، ارزآوری و اشتغال کشور دارد؛ از این رو حکمرانی موثر و اثربخش در این رشته فعالیت دغدغه همه سیاست گذاران حوزه های اقتصادی است.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تأکید کرد: زمانی ویژگی‌ها و مزیت‌های مورد اشاره فرش دست‌باف رشد و توسعه می‌یابد که این هنر- صنعت با ذوق، استعداد، ارزش، اصالت‌های فرهنگی، هنری، تاریخی و نیز با خلاقیت‌های هنرمندان بومی و اصیل ایرانی ارتباط مستمر و پیوند تنگاتنگ داشته باشد.

معاون هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صمت گفت: درحال حاضر فرش دست‌باف در زمره اصلی‌ترین صنایع دستی مهم کشور به حساب می‌آید و با ذوق هنری و خلاقیت فکری و عناصر بومی توسط بافنده تولید و تجلی می‌یابد، لذا نقش بسیار مهمی در توسعه زیست بوم صنایع دستی کشور دارد.

وی گفت: در کنار ضرورت توسعه زیرساخت‌های مناسب برای تولید، بازاریابی و صادرات فرش دست‌باف، به این نکته نیز باید توجه داشت که برای برون‌رفت از وضعیت فعلی، این هنر- صنعت نیازمند یک متولی ویژه با سطح و اختیارات مناسب است تا علاوه بر پیگیری مطالبات ذینفعان این حوزه، حکمرانی مناسب برای ارتقای این رشته فعالیت را در دستور کار قرار دهد.

نیازی افزود: درحال حاضر با تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و توسعه ساختارهای موردنیاز برای رشد و توسعه صنایع دستی در کشور، طبق قانون تشکیل این وزارت خانه، خاستگاه اصلی این هنر صنعت، وزارت مذکور است که می‌بایست ساختار مناسب و در شأن فرش دست‌باف برای آن ایجاد شود.

وی در این جلسه تاکید کرد: به فعالان این هنر- صنعت اعلام کرده ایم که تا زمانی که از فرایند استقرار کامل مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کامل نشده و از ساختار متناسب و مناسب این رشته فعالیت در وزارت مذکور اطمینان حاصل نشود، موضوعات مرتبط با فرش در وزارت صمت و سازمان‌های استانی این وزارت با جدیت پیگیری و دنبال می‌شود.

معاون هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صمت تأکید کرد: همه سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استانها موظف هستند امور مرتبط با فرش را بدون هیچ‌گونه اختلالی انجام دهند.

نیازی در پایان گفت: حتی در صورت انتقال امور فرش دست‌باف به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، همواره نقش پشتیبانی از توسعه صادرات، بازاریابی فرش دست‌باف و تأمین مواد اولیه وارداتی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی تجارت خارجی کشور دنبال شده و همیشه از حمایت‌های ویژه برخوردار خواهد بود.

گفتنی است با انتشار ساختار جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت و حذف «مرکز ملی فرش ایران» از این ساختار، موضوع انتقال تولی‌گری فرش دست‌باف به وزارت میراث فرهنگی موجب نارضایتی بسیاری از فعالان فرش کشور شد.

این گزاره بسیار تلخ است اما شوربختانه واقعیت دارد. به تازگی و پس از اعلام ساختار جدید وزارت صمت، روشن شد که «مرکز ملی فرش ایران» به‌عنوان نهاد متولی فرش از این وزارت رانده شده و قرار است به وزارت میراث فرهنگی منتقل شود. انتقالی که نه مشورت و اقناع فعالان فرش ایران را به همراه داشته و نه مطالعه و تحقیقی برای ثمربخش بودن آن ارائه شده است.

روزگاری نه چندان دور، فرش ایرانی به‌عنوان یکی از نامدارترین اقلام صادرات غیرنفتی کشور شهرت داشت و افزون بر ارزآوری، از جنبه اشتغالزایی نیز مورد توجه بود. این هنر-صنعت اصیل ایرانی با پراکندگی در سطح کشور و پیوند با خرده فرهنگ‌های ایرانی، آمیزه‌ای از هنر و تاریخ و فرهنگ را عیان می‌ساخت و شهرتی ارزنده در آن سوی آب‌ها داشت.

در سال‌های اخیر اما فرش ایرانی از آمار رویایی صادرات خود فاصله گرفته و در چنبره فشار توأمان «تحریم» و «خودتحریمی»، صادراتش به زیر صد میلیون دلار تنزل کرده است. در چنین شرایطی عجیب نیست اگر وزارت صمت بخواهد عطای فرش را به لقایش ببخشد و از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند.

حالا فعالان فرش ایران در بیم و هراسند که این تصمیم ناگهانی چه بر سر تولید وتجارت فرش خواهد آورد و آیا وزارت میراث فرهنگی میزبان شایسته‌ای برای فرش این سرزمین خواهد بود؟ آیا این جابه‌جایی به کم‌سو شدن و بلکه خاموش شدن چراغ بازرگانی و صادرات فرش نخواهد انجامید؟ آیا این انتقال به فروکاستن سطح مدیریتی این هنر-صنعت منتهی نمی‌شود؟ آیا چنان نخواهد شد که فردا بگویند: «آن بشد از دست و این نامد به دست»؟

علت‌یابی برای این دغدغه دور از دسترس نیست. برای نمونه فعالان فرش از وزارت میراث فرهنگی می‌پرسند در چهار دهه گذشته مسئولیت ویترین اصلی فرش ایرانی یعنی «موزه فرش ایران» با شما بوده است. چه گلی بر سر این موزه زده‌اید؟ جز این است که موزه‌ای که در بدو تأسیس خود یگانه و بی‌مانند بوده است امروز و در پی درجازدن‌های مکرر، از رقبای خود در کشورهای همسایه عقب مانده است؟ جز این است که اخیراً با انتصاب پر حرف و حدیث «چلمن سیزدهم» در این موزه، کم‌لطفی به شأن و جایگاه فرش ایرانی به نمایش درآمد؟

از سوی دیگر آیا ابقای نهاد متولی فرش در وزارت عریض و طویل صمت -آن هم در شرایطی که در ساختار جدید خود کم‌لطفی و نخواستن فرش را عیان ساخته است-، نفعی در پی خواهد داشت؟ آیا ماندن اجباری فرش در وزارت صمت گرهی از کار کنشگران دست‌بافته‌های ایرانی خواهد گشود؟

به نظر می‌رسد که «ما را نه از آن خمیر و نه از این فطیر» و وقت آن است که برای مدیریت و هدایت هنر-صنعت فرش دست‌باف این سرزمین طرحی نو درافکنده شود و ساختاری مقتدر و باثبات طراحی شود تا در خور نام بلند فرش ایرانی و جمعیت پرشمار قالی‌بافان و هنرمندان فعال در این عرصه باشد و هیچ‌یک از وجوه تاریخی، فرهنگی، هنری، اشتغالزایی، بازرگانی و اقتصادی آن نادیده گرفته نشود.

یادداشت «حمید کارگر» در روزنامه اعتماد؛ پنج‌شنبه 30 دی‌ماه 1400

به گزارش وزارت میراث فرهنگی، محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در مراسم رونمایی و نمایشگاه منتخبی از مجموعه دستبافته‌های عشایری و روستایی ایران، اهدایی پرویز تناولی که  یکشنبه دوم خرداد ۱۴۰۰ در موزه فرش ایران برگزار شد، ضمن تشکر از دکتر مونسان برای اختصاص مکانی برای راه‌اندازی موزه استاد پرویز تناولی در شیراز، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی، تندیس تناولی و تورج ژوله برای پیگیری راه‌اندازی این موزه گفت: «به‌زودی موزه‌ای به نام استاد در مجموعه نصیرالملک که یکی از مجموعه‌های مهم و نفیس ماست، راه‌اندازی می‌شود. پرویز تناولی استاد برجسته‌ای هستند و این آثار حاصل تلاش ۶۰ ساله استاد و بودن میان عشایر است.»

او افزود: «۱۴۰۸ اثری که استاد تناولی به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اهدا کردند را به دقت ثبت و ضبط خواهیم کرد و اداره‌کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی در سامانه جام قرار خواهد داد. استاد تناولی با انجام این کار برای همیشه جاودانه‌تر شدند.»

او تأکید کرد: «بسیاری از این دست‌بافته‌ها ممکن است تولید نشود. با راه‌اندازی این موزه و ارائه درست آثار، اسناد و کتاب‌هایی که قرار است در کتابخانه موزه قرار بگیرد بتوانند تمام مردم از وجود آن بهره ببرند و راه استاد را ادامه دهند.

بنابراین خوشحالم در کشوری زندگی می‌کنم که هنوز هم افرادی مانند استاد تناولی  وجود دارند که وقف فرهنگی انجام می‌دهند. این اتفاق که  در حوزه میراث‌فرهنگی رخ داده، بسیار مهم است و می‌تواند الگویی برای سایر هنرمندان باشد که آثارشان را در دوره حیات خود به مکان‌های مهمی مانند میراث‌فرهنگی هدیه کنند و این موضوع در تاریخ ماندگار خواهد شد .»

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی نیز در این مراسم گفت: «امروز روز بسیار خوبی برای فرهنگ و میراث‌ کشورمان است چرا که در هیاهوهای مختلف که تمام آحاد جامعه مشغول هستند، هنوز هم افرادی هستند که قلبشان برای فرهنگ و تمدن این سرزمین می‌تپد.»

او افزود: «مجموعه  اهدایی پرویز تناولی یادآوری می‌کند این کشور دارای فرهنگ و تمدن ارزشمندی است و یکایک اقوام ما هنرمند هستند، بدون داشتن سواد آکادمیک آثاری را تولید کردند علاوه بر آن‌که کارکردهای روزانه دارند، دقت زیادی در خلق آن‌ها به کار رفته است و دارای معنا، مفهوم و ویژگی‌های خاصی هستند.»

کارگر تصریح کرد: «گاهی اوقات یادمان می‌رود در چه سرزمینی زندگی می‌کنیم و رسالت یکایک ما در جامعه چیست به ویژه رسالت افرادی که در حوزه فرهنگ و میراث‌فرهنگی فعالیت و تلاش می‌کنند.»

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی بیان کرد: «استاد تناولی و خانواده او می‌خواهند به این جامعه پرهیاهو، یادآوری کنند که وظیفه ما چیست و این اتفاق خاصی است که در این برهه از زمان رخ داده و در کمتری کشوری می‌بینید که یک هنرمند چنین احساس مسئولیتی نسبت به کشورش دارد.»

او افزود: «کشورهای عربی خواهان مجموعه دست‌بافته‌های عشایری و روستایی ایران که استاد پرویز تناولی جمع‌آوری کرده است، بودند و پیشنهاد میلیون دلاری برای خرید آثار به استاد داده بودند اما پرویز تناولی دوست دارد که این آثار برای نسل‌‌های آینده باقی بماند.»

پریسا بیضایی مدیر موزه فرش ایران نیز در ادامه این مراسم گفت: «سخن گفتن از استاد پرویز تناولی کار سختی است. او تنها این آثار را جمع‌آوری نکردند بلکه تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای در خصوص دستبافته‌های عشایری انجام داده است. سال گذشته از شنیدن خبر اهدای مجموعه دست‌بافته‌های عشایری و روستایی ایران توسط استاد به وزارت میراث‌فرهنگی‌، گردشگری و صنایع‌دستی خوشحال شدم و از دیدن این همه آثار که مطالعات غنی پشتوانه آن است، شگفت‌‌زده شدم.»

مدیر موزه فرش ایران تصریح کرد: «هم اکنون ۱۹۸ قطعه از ۱۴۰۸ قطعه مجموعه دستبافته‌های عشایری و روستایی ایران، اهدایی پرویز تناولی در گنجینه موزه فرش ایران قرار دارد که قرار است ۹ قطعه آن به موزه فرش ایران اهدا شود و سایر آثار به موزه استاد در شیراز منتقل خواهد شد.»

تندیس تناولی دختر استاد هم در ادامه گفت: «پدرم دوست داشتند امروز در این مراسم حضور داشته باشند. مجموعه دستبافته‌های عشایری و روستایی ایران را طی ۶۵ سال جمع‌آوری کردند، او بارها گفته‌اند هیچ الگویی برای افکار و ایده‌های مجسمه‌هایشان نداشتند برای این‌که در ایران مجسمه‌سازی به طور تاریخی وجود نداشته است، بنابراین هنرهای کاربردی و صنایع‌دستی را برای خلق آثار خود الگو قرار داد.»

او افزود: «پدرم متوجه شد جوان‌هایی که در در روستاها و عشایر زندگی می‌کنند، دوست دارند شهرنشین شوند و این بافته‌ها با آمدن آن‌ها به شهرها از بین می‌رود به ‌همین دلیل شروع به جمع‌‌آوری و نوشتن کتاب در خصوص دست‌بافته‌های عشایر کردند و آن‌ها را به دنیا معرفی کردند. بسیاری از این طرح‌ها را در کشورهای مختلف کپی و به عنوان هنر مدرن از آن استفاده می‌کنند. پدرم معتقدست تمام این طرح‌ها و آثار متعلق به ایران است و باید آن‌ها را برای نسل‌های آینده نگهداری کنیم.»

در پایان این مراسم که تورج ژوله در برگزاری بهینه آن و آماده‌سازی دست‌بافته‌ها کوشیده بود، از ۸۸ قطعه از ۱۴۰۸ مجموعه دستبافته‌های عشایری و روستایی ایران، اهدایی پرویز تناولی با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی، مدیر موزه فرش ایران و دختر استاد پرویز تناولی رونمایی شد.