با توجه به ورود ناگهانی و انبوه قاب فرش های متبرک حرم رضوی در بازار به ویژه در تهران، آیا تمامی قابفرشها اصل است یا نمونههای کپی یا غیراصلی هم در آنها یافت میشود؟
ناهنجاری در عرضه یک محصول مذهبی/ کدام یک از قابفرشهای متبرک حرم رضوی غیرواقعی هستند؟
طی سالهای اخیر قاب فرشهای حرم رضوی به محصولی خاص برای هدیه تبدیل شده، یک یادگاری مذهبی که میتواند خاطره زیارت و حال و هوای حرم مطهر را در یک قاب کوچک جای دهد.
این قابفرشها همان فرشهای استفاده شده در حرم رضوی است که پس از استهلاک، بسته به نوع و میزان خرابی ای که در آنها وجود داشته کمی ترمیم شده و به تکههای کوچکتر تقسیم میشوند.
در برخی از این قابفرشها هم به جای تکه فرش، ترنج قالی جدا و به قاب فرشتبدیل میشود، اما مسئلهای که خیلی از افراد با آن درگیر بودهاند این است که چگونه فرشهای وقفی تبدیل به قاب فرش برای فروش میشوند؟ و اینکه با توجه به ورود ناگهانی و انبوه این محصول در بازار به ویژه در تهران، آیا تمامی قابفرشها اصل است یا نمونههای کپی یا غیراصلی هم در آنها یافت میشود.
موضوع دیگر تفاوت فاحش قیمت این محصول در بازار است، تا جایی که شما یک قاب فرش کوچک از فرشهای حرم رضوی را با نرخهای متنوعی از 35 هزار تومان تا 800 هزار تومان میبینید.
قابفرشهای اصلی حرم رضوی تنها در اختیار دو مرکز است
در زمان تولیت آیتالله واعظ طبسی و بنا بر اعلام ایشان، هرگونه خرید و فروش فرشهای حرم و تبدیل آن به قابفرش برای فروش ممنوع بود و اهدای آنها به صورت یادگاری تنها از طریق روابط عمومی آستان قدس رضوی صورت میگرفت؛ اما پس از فوت ایشان، روند تولید قابفرشها آغاز شد.
بر اساس اعلام روابط عمومی آستان قدس رضوی به خبرگزاری فارس، قابفرشهای حرم رضوی که هیچ کدام شامل فرشهای وقفی نمیشوند، تنها از سوی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و فروشگاه به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) عرضه میشود.
با توجه به استقبال مردم و احتمال سو استفاده از این موضوع بهتر است تا خرید این قابفرشها صرفا از این دو فروشگاه صورت گیرد.
برای اطلاع بیشتر از این ماجرا به سراغ حمید کارگر، مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی رفتیم.
وی در گفتوگو با خبرنگار میراث فرهنگی و صنایعدستی خبرگزاری فارس اظهار داشت: تولید و تأمین فرش برای حرم مطهر رضوی در همه ایام سال و همچنین فرشآرایی رواقهای حرم مطهر برای برگزاری نماز جماعت، جشنها، سوگواریها و مناسبتهای خاص برعهده «شرکت فرش آستان قدس رضوی» است.
وی افزود: این شرکت علاوه بر انجام همه مراحل تولید فرش از طراحی، رنگرزی، بافت و پرداخت، کارهایی همچون انبارداری و نگهداری تخصصی فرشها، غبارروبی، لکهگیری، شستوشو و مرمت مستمر فرشها را نیز برعهده دارد.
خروج 3 هزار مترمربع فرش دستباف از حرم رضوی تا پیش از شیوع کرونا
با توجه به شمار بالای زائران بارگاه رضوی و پاخوردگی مکرر و مداوم فرشهای در این مجموعه، پس از مدتی فرشها نیاز به تعویض و جابهجایی پیدا میکنند و فرشهای مستعمل پس از چند سال از حرم خارج میشوند.
کارگر تصریح کرد: تا پیش از شیوع کرونا و کاهش جمعیت زائران، به طور تقریبی سالانه نزدیک به 3 هزار مترمربع فرش دستباف و حدود 50 هزار مترمربع فرش ماشینی از حرم مطهر رضوی خارج شده، این فرشهای مستعمل پس از قیمتگذاری و ارزیابی تخصصی، به سایر اماکن متبرکه، هیئت مذهبی یا مساجد واگذار میشوند و بخشی نیز به دیگر متقاضیان و خریداران عرضه میشود.
وی درباره ماجرای قاب شدن تکههای فرش و فروش آنها به مردم گفت: در یکی دو سال اخیر برخی از اشخاص حقیقی یا شرکتهای فعال در بخش خصوصی با خرید این فرشها اقدام به قطعه قطعه کردن آنها کرده و با قاب کردن قطعات، آنها را تحت عنوان «قابفرشهای متبرک» به فروش میرسانند، این سبک از فروش قطعات یا قابهای فرش متبرک در فضای مجازی هم گسترش یافته است.
طبیعی است که اشتیاق شهروندان به داشتن قطعهای متبرک از فرشهایی که سالها در حرم مطهر رضوی مفروش بودهاند موجب رونق چنین کسب و کاری شده است.
ناهنجاری در عرضه قاب فرش های متبرک
مدیرعامل شرکت فرش آستان قدس رضوی ادامه داد: متأسفانه با گسترش این اقدام، آن هم در شکل و شمایلی که نه شأن و شئون بارگاه مطهر رضوی را رعایت میکند و نه حرمت مشتاقان و علاقهمندان به داشتن تکه فرشها را در نظر میگیرد، با وضعیت ناهنجاری در عرضه این محصولات روبهرو شدیم.
در نتیجه شرکت فرش آستان قدس رضوی و برخی مجموعههای وابسته به آستان قدس از جمله مرکز آفرینشهای هنری و شرکت بهنشر خود اقدام به تولید و عرضه این گلفرشهای متبرک کردند.
«قابفرشهای متبرک»در فضای مجازی واقعی نیست!
وی در پاسخ به این سؤال که آیا می توان به قابفرشهایی که در فضای مجازی و دیگر فروشگاهها عرضه میشود اعتماد کرد؟ گفت: به هیچ عنوان! شما در نظر بگیرید که حدود یک سال است با توجه به محدودیتهای کرونایی و کمتر استفاده شدن از فرشهای حرم مطهر، فرشی از حرم خارج نشده، مگر این شرکتهای خصوصی در سالهای گذشته چه میزان فرش خریداری کرده بودند که همچنان مشغول فروش این قاب ها در تیراژ وسیع هستند؟!
البته برخی از این شرکتها برای صحتسنجی موضوع و نشان دادن سندی بر اصالت کارشان و تعلق داشتن فرش به حرم مطهر اقدام به انتشار فاکتور خرید فرش از شرکت فرش آستان قدس میکنند اما نمیتوان اطمینان داشت که از آن فاکتور برای چند فرش استفاده میکنند و آیا فاکتور واقعاً متعلق به همان تکه فرش متبرک است یا خیر.
بنابراین خرید مستقیم از شرکت فرش آستان قدس رضوی و دو نهاد وابسته به این آستان از جمله مرکز آفرینشهای رضوی و شرکت بهنشر و فروشگاههای این مجموعهها، مطمئنترین راه برای در اختیار گرفتن قطعات متبرک از فرشهای حرم مطهر رضوی است.
(این گزارش در تاریخ 2 آذرماه ۱۴۰۰ در خبرگزاری فارس منتشر شده است).